Rydym ni’n defnyddio JavaScript i osod y rhan fwyaf o’n cwcis. Yn anffodus, nid yw JavaScript yn rhedeg ar eich porwr, felly ni allwch newid eich gosodiadau trwy ddefnyddio’r dudalen hon. I reoli eich gosodiadau cwcis trwy ddefnyddio’r dudalen hon, rhowch gynnig ar droi JavaScript ymlaen yn eich porwr.

Gwybodaeth am gwcis

Rydym wedi arbed rhai ffeiliau o’r enw cwcis i’ch dyfais. Mae’r cwcis hyn:

  • yn hanfodol i waith y safle
  • yn helpu gwella’n gwefan trwy gasglu gwybodaeth ac adrodd am sut rydych chi’n ei defnyddio

Hefyd, hoffem arbed rhai cwcis i helpu:

  • gwella ein gwefan trwy fesur y defnydd o’n gwefan
  • cofio eich gosodiadau
Newid gosodiadau cwcis

Rydych chi wedi derbyn yr holl gwcis ar gyfer y wefan hon. Gallwch newid eich dewisiadau ar gyfer cwcis unrhyw bryd.

Rhestr o enwau lleoedd hanesyddol

Mae enwau lleoedd hanesyddol yn rhan bwysig o'n treftadaeth, gan eu bod yn rhoi syniad da i ni o'r newidiadau ieithyddol, cymdeithasol a hanesyddol sydd wedi siapio Cymru. Maent yn etifeddiaeth gyfoethog i genedlaethau’r presennol a’r dyfodol. Caiff eu harwyddocâd ei gydnabod yn Neddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023 sy'n ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gynnal a chyhoeddi rhestr o enwau lleoedd hanesyddol Cymru.

Caiff y Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru ei rheoli gan Gomisiwn Brenhinol Henebion Cymru. Mae'r rhestr ar gael ar-lein a hefyd drwy gofnodion amgylchedd hanesyddol Cymru. Mae'r rhestr yn adnodd canolog a hawdd ei ddefnyddio sydd eisoes yn cynnwys bron i 350,000 o gofnodion. Bydd y rhestr yn tyfu wrth i ragor o enwau lleoedd gael eu casglu o wahanol ffynonellau hanesyddol.

Mae'r rhestr hefyd yn offeryn gwerthfawr i ymchwilwyr academaidd neu aelodau'r cyhoedd sy'n awyddus i wybod mwy am hanes eu heiddo neu eu hardal. Mae'r rheini sy'n defnyddio'r rhestr yn cael eu hannog hefyd i gyfrannu eu gwybodaeth eu hunain am enwau lleoedd penodol drwy gyflwyno sylwadau drwy’r system. Trwy wella ymwybyddiaeth y cyhoedd o bwysigrwydd enwau lleoedd hanesyddol Cymru bydd y rhestr yn annog eu defnydd parhaus o ddydd i ddydd.

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi canllawiau statudol ar gyfer awdurdodau lleol, awdurdodau'r Parciau Cenedlaethol a Cyfoeth Naturiol Cymru sy'n ei gwneud hi'n ofynnol i'r cyrff cyhoeddus hynny ystyried y rhestr o enwau lleoedd hanesyddol wrth ystyried enwi ac ailenwi strydoedd, eiddo a lleoedd eraill, boed yn uniongyrchol neu gan barti arall. Mae'r canllawiau yn cynnwys cyfarwyddiadau penodol ar gyfer awdurdodau lleol ynghylch cyflawni eu dyletswyddau statudol o ran enwi a rhifo strydoedd. Os bydd awdurdod yn derbyn cais i newid enw eiddo hanesyddol dylai annog yr ymgeisydd i gadw'r enw hanesyddol.