Cytundebau Partneriaeth Dreftadaeth yng Nghymru
Cytundebau gwirfoddol rhwng perchnogion ac awdurdodau cydsynio ar gyfer rheoli henebion cofrestredig ac adeiladau rhestredig yn gynaliadwy yn y tymor hir yw cytundebau partneriaeth dreftadaeth.
Mae Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023 yn darparu ar gyfer dau fath tebyg o gytundebau partneriaeth. Mae Rhan 2, Pennod 4 o’r Ddeddf yn cyflwyno cytundebau partneriaeth henebion cofrestredig, tra bod Rhan 3, Pennod 3 yn cwmpasu cytundebau partneriaeth adeiladau rhestredig. Gallai cytundeb partneriaeth dreftadaeth ar gyfer henebion cofrestredig ac adeiladau rhestredig ymddangos fel un ymrwymiad rhwng perchennog ac awdurdodau cydsynio, ond mewn gwirionedd, bydd yn dwyn ynghyd gytundeb partneriaeth heneb gofrestredig ac adeilad rhestredig mewn un ddogfen.
Gall cytundeb gwmpasu nifer o asedau a rhoi caniatâd ar gyfer cynnal rhaglen waith y cytunwyd arni dros gyfnod estynedig o amser ar adeilad a/neu heneb gofrestredig. Bydd hyn yn dileu’r angen am geisiadau ailadroddus am ganiatâd ar gyfer gwaith tebyg, gan arbed amser ac adnoddau i bob parti.
Mae dwy set o reoliadau cytundeb partneriaeth yn ategu darpariaethau Deddf 2023.
Rheoliadau Henebion Cofrestredig (Cytundebau Partneriaethau) (Cymru) 2024
Rheoliadau Adeiladau Rhestredig (Cytundebau Partneriaethau) (Cymru) 2024
Mae’r rheoliadau hyn yn gwneud darpariaeth ar gyfer yr ymgynghoriad a’r cyhoeddusrwydd y mae’n rhaid i Weinidogion Cymru, Cadw i bob pwrpas, neu awdurdod cynllunio eu rhoi ar waith cyn gwneud cytundeb partneriaeth.
Mae’r canllawiau, Cytundebau Partneriaeth Dreftadaeth yng Nghymru, yn nodi’r elfennau statudol sy’n ofynnol mewn cytundeb ac yn nodi arferion gorau i hyrwyddo cysondeb wrth gyflawni gwaith yn ogystal â monitro ac adolygu rheolaidd. Mae’r canllawiau’n cynnwys templed i ddarparu fframwaith ar gyfer cytundebau newydd.
Bwriedir y canllawiau ar gyfer perchnogion sy’n ystyried cytundeb partneriaeth dreftadaeth ac awdurdodau cynllunio a all weithredu fel awdurdod cydsynio mewn cytundeb partneriaeth adeilad rhestredig.
Bydd Cadw, sy’n gweithredu ar ran Gweinidogion Cymru, yn gweithredu fel yr awdurdod cydsynio ar gyfer unrhyw gytundebau partneriaeth henebion cofrestredig ac unrhyw gytundebau partneriaeth adeiladau rhestredig ar gyfer adeiladau sy’n eiddo i awdurdodau lleol.