Rydym ni’n defnyddio JavaScript i osod y rhan fwyaf o’n cwcis. Yn anffodus, nid yw JavaScript yn rhedeg ar eich porwr, felly ni allwch newid eich gosodiadau trwy ddefnyddio’r dudalen hon. I reoli eich gosodiadau cwcis trwy ddefnyddio’r dudalen hon, rhowch gynnig ar droi JavaScript ymlaen yn eich porwr.

Gwybodaeth am gwcis

Rydym wedi arbed rhai ffeiliau o’r enw cwcis i’ch dyfais. Mae’r cwcis hyn:

  • yn hanfodol i waith y safle
  • yn helpu gwella’n gwefan trwy gasglu gwybodaeth ac adrodd am sut rydych chi’n ei defnyddio

Hefyd, hoffem arbed rhai cwcis i helpu:

  • gwella ein gwefan trwy fesur y defnydd o’n gwefan
  • cofio eich gosodiadau
Newid gosodiadau cwcis

Rydych chi wedi derbyn yr holl gwcis ar gyfer y wefan hon. Gallwch newid eich dewisiadau ar gyfer cwcis unrhyw bryd.

Yr amgylchedd hanesyddol morol

Deddf Diogelu Llongddrylliadau 1973 (Saesneg yn unig)

Mae Deddf 1973 yn diogelu llongddrylliadau islaw’r marc penllanw cymedrig rhag i unigolion anawdurdodedig ymyrryd â nhw. Mae adran 1 yn darparu diogelwch i longddrylliadau y credir eu bod o bwys hanesyddol, archaeolegol neu artistig, neu i unrhyw wrthrychau a gynhwysir (neu a gynhwysid) ynddynt. Mae chwe safle yn nyfroedd Cymru wedi’u dynodi dan adran 1 o’r Ddeddf, ac maent i’w gweld ar Cof Cymru:

  • Safle Llong Ddrylliedig Lychlynnaidd y Smalls, Sir Benfro
  • Y Mary, Y Moelrhoniaid, Ynys Môn
  • Llong Ddrylliedig Pwll Fanog, Afon Menai, Ynys Môn
  • Llong Ddrylliedig Tal-y-bont, Y Bermo, Gwynedd
  • Y Diamond, Y Bermo, Gwynedd
  • Llong Danfor Resurgam, Y Rhyl, Sir Ddinbych.

Bydd arnoch angen trwydded gan Cadw i ddeifio neu ymgymryd ag unrhyw weithgareddau ar unrhyw un o’r safleoedd hyn.

Mae adran 2 o Ddeddf 1973 yn darparu diogelwch i longddrylliadau yr ystyrir eu bod yn beryglus oherwydd eu cynnwys. Gweithredir polisi gwahardd llym a chynhelir ardal waharddedig o amgylch y llongddrylliadau hyn.

Deddf Diogelu Olion Milwrol 1986 (Saesneg yn unig)

Mae Deddf 1986 yn ei gwneud yn drosedd ymyrryd ag unrhyw awyren filwrol sydd wedi’i dryllio neu falurion llongau milwrol dynodedig heb drwydded. Yn ymarferol, mae’r Weinyddiaeth Amddiffyn yn gyfrifol am ddynodi llongau y mae’r Ddeddf yn berthnasol iddynt. Ar hyn o bryd, mae’r ddeddfwriaeth yn nodi bod yn rhaid i long fod wedi’i suddo neu wedi mynd yn sownd ar neu ar ôl 4 Awst 1914 i fod yn gymwys i gael ei dynodi.

Mae Deddf 1986 yn nodi bod unrhyw olion awyren a gafodd ei dryllio yn ystod gwasanaeth milwrol neu longau milwrol dynodedig yn fannau gwarchodedig. Er eich bod yn rhydd i ddeifio mewn man gwarchodedig, mae angen trwydded gan y Weinyddiaeth Amddiffyn ar gyfer unrhyw weithgarwch a fyddai’n achosi aflonyddwch ffisegol.

Hefyd, mae’r Ddeddf yn darparu ar gyfer dynodi ‘safleoedd a reolir’. Yn ymarferol, mae safle a reolir yn cael ei ddynodi gan y Weinyddiaeth Amddiffyn, ac mae’n ardal sydd wedi’i dynodi’n benodol ac sy’n cynnwys olion awyren neu long a gollwyd yn y 200 mlynedd diwethaf. Mae angen trwydded gan y Weinyddiaeth Amddiffyn ar gyfer yr holl weithrediadau ar safle a reolir, gan gynnwys deifio.

Deddf Llongau Masnach 1995 (Saesneg yn uniq)

Mae Deddf 1995 yn ei gwneud yn ofynnol hysbysu’r Derbynnydd Llongau Drylliedig ynghylch holl ddeunydd llongddrylliadau, pa un a yw’n cael ei adfer o ddyfroedd tiriogaethol y Deyrnas Unedig neu’n cael ei gludo i’r DU o’r tu allan. Bydd y derbynnydd yn ceisio dod o hyd i berchennog y deunydd neu gartref mewn amgueddfa i unrhyw arteffactau.

Mae pedwar prif fath o longddrylliad yn y DU.

Nwyddau a gollwyd o long oedd yn suddo ac y gellid eu hadfer gan eu bod yn arnofio (flotsam)

Nwyddau a daflwyd i’r môr yn fwriadol i ysgafnhau llwyth llong oedd mewn perygl o suddo (jetsam)

Nwyddau a daflwyd i’r môr o long oedd yn suddo ac y gellid eu hadfer gan fod fflotiau wedi’u cysylltu â nhw (lagan)

Nwyddau neu longau a adawyd yn y môr heb obaith o’u hadfer (adfail)

Gall llongddrylliad fod:

  • wedi’i ganfod yn y môr neu ar y môr
  • wedi’i olchi i’r lan gyda’r llanw
  • wedi’i adfer o safle llongddrylliad.

Deddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir 2009 (Saesneg yn unig)

Mae Deddf 2009 yn nodi gofyniad i gael cynllun morol cenedlaethol ac yn cadarnhau mai Gweinidogion Cymru yw’r awdurdod cynllunio morol i Gymru. Hefyd, mae’r Ddeddf hon yn rhoi trefn trwyddedu morol ar waith mewn perthynas â nifer o weithgareddau. Mae effaith unrhyw weithgarwch arfaethedig ar yr amgylchedd hanesyddol morol yn un o amryw o ffactorau y rhoddir ystyriaeth iddynt pan fydd cais am drwydded forol yn cael ei ystyried.

Cyhoeddwyd Cynllun Morol Cenedlaethol Cymru cyntaf yn 2019.

Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023

Mae Deddf 2023 yn darparu ar gyfer cofrestru unrhyw beth neu grŵp o bethau sy’n tystio i weithgarwch pobl yn y gorffennol. Mae modd cofrestru safleoedd tanddwr oddi mewn i’r terfyn 12 milltir forol o ddyfroedd tiriogaethol, a safleoedd hyd at ac uwch na phenllanw.

Gallwch ddeifio ar safle tanddwr cofrestredig, ond ni allwch darfu arno heb gydsyniad heneb gofrestredig.