Rydym ni’n defnyddio JavaScript i osod y rhan fwyaf o’n cwcis. Yn anffodus, nid yw JavaScript yn rhedeg ar eich porwr, felly ni allwch newid eich gosodiadau trwy ddefnyddio’r dudalen hon. I reoli eich gosodiadau cwcis trwy ddefnyddio’r dudalen hon, rhowch gynnig ar droi JavaScript ymlaen yn eich porwr.

Gwybodaeth am gwcis

Rydym wedi arbed rhai ffeiliau o’r enw cwcis i’ch dyfais. Mae’r cwcis hyn:

  • yn hanfodol i waith y safle
  • yn helpu gwella’n gwefan trwy gasglu gwybodaeth ac adrodd am sut rydych chi’n ei defnyddio

Hefyd, hoffem arbed rhai cwcis i helpu:

  • gwella ein gwefan trwy fesur y defnydd o’n gwefan
  • cofio eich gosodiadau
Newid gosodiadau cwcis

Rydych chi wedi derbyn yr holl gwcis ar gyfer y wefan hon. Gallwch newid eich dewisiadau ar gyfer cwcis unrhyw bryd.

Ym 1944, fel rhan o'r paratoadau ar gyfer D-Day, daeth mewnlifiad enfawr o luoedd y Cynghreiriaid i’r DU i ymgynnull ar gyfer hyfforddiant ac i baratoi ar gyfer y glaniadau.

Nid oedd Pont-y-pŵl yn eithriad, a chyrhaeddodd 320fed Bataliwn Balŵn Morglawdd ym mis Chwefror.

Yr hyn a oedd yn anarferol oedd bod y 320fed yn fataliwn Pobl Dduon, ac yn rhan o fyddin ar wahân yr Unol Daleithiau, a dyma oedd y milwyr Du cyntaf i weld ymladd ar D-Day. Gwaith y 320fed oedd codi'r balwnau morglawdd llawn hydrogen dros draethau Omaha ac Utah, i amddiffyn y milwyr a’r cychod glanio a diogelu rhag ymosodiadau gan awyrennau'r gelyn.

Roedd y 621 o ddynion yn y Bataliwn yn gyfran o'r 130,000 o filwyr Du yr UDA ym Mhrydain. Roedd galwadau iddynt gael eu cadw oddi wrth y boblogaeth leol ond, wedi iddynt gyrraedd, gwelodd y milwyr eu bod mewn gwlad wahanol iawn, gydag agweddau gwahanol, i'r un yr oeddent wedi arfer â hi. Yn gyffredinol, cawsant groeso. Mae eu penderfyniad i barhau â'u brwydrau dros hawliau sifil ar ôl y rhyfel wedi'i briodoli'n rhannol i'r rhyddid a gawsant yn y DU ac Ewrop.

Cafodd y Bataliwn ganmoliaeth am ei wasanaeth, ac argymhellwyd bod un o'u meddygon, Waverley B. Woodson jr yn derbyn Medal Anrhydedd y Gyngres, y wobr uchaf. Yn hytrach, dyfarnwyd y Seren Efydd iddo, y bedwaredd wobr uchaf.

Ni ddyfarnwyd y Fedal Anrhydedd i unrhyw filwr Affricanaidd o America yn yr Ail Ryfel Byd.

Gwrandewch ar gân Alex Wharton sy’n deyrnged i filwyr duon y 320fed Bataliwn, gyda chyfieithiad Cymraeg gan Iestyn Tyne.

Rosanne

Rosanne di’n hogan i
Ges i gusan ar heol y plas
Mi gymrodd hi’n llaw, a ngalw i’n hardd
Diolch i Dduw a’i ras.


Byw mewn tre o’r enw Pontypwl
Lle ma’r bryniau’n las a’r afonydd yn oer;
Ma’r rhyfel yn achosi i’n stumog i droi
Ond ma nhw’n deud fy mod i’n arwr


’Di bod yn y dafarn lle ma’r dynion yn wyn,
Yn taro ‘ngefn a deud ’mod i’n foi iawn
Meddwl am Ffrainc dan y lleuad llawn
Dwi ddim isho mynd, dwi ddim isho lladd.


Rosanne di’n hogan i
Ges i gusan ar heol y plas
Mi gymrodd hi’n llaw, a ngalw i’n hardd
Diolch i Dduw a’i ras.


’Di sgwennu llythyr i ti wbod ’mod i’n saff
Paid ti a phoeni mam,
’Swn i’n licio i ti ngweld i’n gwenu yn iach
A chwrdd a ’nghariad di-nam.


Deud bo’ ni’n gadael mewn diwrnod neu ddau,
Ma’r cychod ar y dŵr,
Os mai dyma’r tro ola i ti glywed gen i,
Mi fydda i’n rhydd o’r stŵr.


Rosanne di’n hogan i
Ges i gusan ar heol y plas
Mi gymrodd hi’n llaw, a ngalw i’n hardd
Diolch i Dduw a’i ras.


Rosanne di’n hogan i
Ges i gusan ar heol y plas
Mi gymrodd hi’n llaw, a ngalw i’n hardd
Diolch i Dduw a’i ras
i Dduw a’i ras, diolch i Dduw a’i ras.