Cofnodion amgylchedd hanesyddol

Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2016

Mae darpariaethau annibynnol yn Neddf 2016 yn rhoi dyletswydd ar Weinidogion Cymru i lunio a chynnal cofnod amgylchedd hanesyddol ar gyfer pob ardal awdurdod lleol yng Nghymru. Gofynnwyd i’r cofnodion amgylchedd hanesyddol rhanbarthol presennol gyflawni’r ddyletswydd hon ar ran Gweinidogion Cymru.

Mae’r Ddeddf yn nodi bod yn rhaid i bob cofnod amgylchedd hanesyddol ar gyfer ardal awdurdod lleol ddarparu gwybodaeth (neu fynediad at wybodaeth) am y canlynol:

adeiladau rhestredig
ardaloedd cadwraeth
henebion cofrestredig
parciau a gerddi hanesyddol cofrestredig
safleoedd gwrthdaro o ddiddordeb hanesyddol
tirweddau hanesyddol
Safleoedd Treftadaeth y Byd
safleoedd o ddiddordeb archaeolegol neu bensaernïol hanesyddol lleol
datblygu nodweddion yr ardal a sut y gellid eu diogelu
manylion ynghylch ymchwiliadau hanesyddol, archaeolegol neu bensaernïol yn yr ardal a’u canfyddiadau
enwau lleoedd hanesyddol.

Felly, mae’r cofnodion amgylchedd hanesyddol yn rhoi’r wybodaeth a’r dystiolaeth sydd eu hangen ar awdurdodau lleol a rheolwyr tir eraill i wneud penderfyniadau ar sail gwybodaeth ynghylch yr amgylchedd hanesyddol.

Mae’r Ddeddf yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru sicrhau bod pob cofnod amgylchedd hanesyddol ar gael i’w archwilio gan y cyhoedd mewn modd sy’n briodol yn eu barn nhw. Mae’r wefan Archwilio yn cynnig mynediad i’r cyhoedd i’r cofnodion amgylchedd hanesyddol ar gyfer pob ardal awdurdod lleol. Hefyd, mae’r Ddeddf yn gwneud darpariaeth benodol ynghylch copïo rhannau o’r cofnodion amgylchedd hanesyddol, cymorth i gael a deall gwybodaeth a llunio gwybodaeth a gafwyd. Gellir codi ffi am wasanaethau o’r fath.

Mae’r ddeddfwriaeth hefyd yn gorchymyn bod yn rhaid cyhoeddi canllawiau statudol ynghylch llunio a defnyddio’r cofnodion ar gyfer awdurdodau lleol, awdurdodau parciau cenedlaethol a Chyfoeth Naturiol Cymru. Cyhoeddwyd Cofnodion Amgylchedd Hanesyddol yng Nghymru: Llunio a Defnyddio ar 10 Ebrill 2017 ac mae ar gael i’w lawrlwytho.