Mae dros 4,000 o henebion cofrestredig yng Nghymru. Mae’r ddeddfwriaeth sylfaenol a’r is-ddeddfwriaeth a nodir isod yn rheoli’r gwaith o’u diogelu a’u rheoli mewn ffordd gynaliadwy; maen nhw i gyd yn rhan o’r cod ar gyfer yr amgylchedd hanesyddol.
Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023
Mae Rhan 2 o’r Ddeddf hon, sy’n cynnwys 7 Pennod, yn darparu’r ddeddfwriaeth sylfaenol ar gyfer y canlynol:
Mae paragraffau 8-243 o’r nodiadau esboniadol i’r Ddeddf yn ymdrin â’r darpariaethau yn Rhan 2.
Rheoliadau Henebion Cofrestredig (Cytundebau Partneriaethau) (Cymru) 2024
Mae’r rheoliadau hyn yn gwneud darpariaeth ar gyfer yr ymgynghoriad a’r cyhoeddusrwydd y mae’n rhaid i Weinidogion Cymru, Cadw i bob pwrpas, eu rhoi ar waith cyn gwneud cytundeb partneriaeth ar gyfer heneb gofrestredig.
Rheoliadau Ceisiadau am Gydsyniad Heneb Gofrestredig (Cymru) 2024
Mae’r rheoliadau hyn yn amlinellu’r gofynion ar gyfer cais am gydsyniad heneb gofrestredig ac yn gwneud diwygiadau canlyniadol angenrheidiol i reoliadau eraill.
Tra bod angen ail-lunio’r rheoliadau blaenorol yn gyfan gwbl er mwyn cynnwys y newidiadau deddfwriaethol a wnaed gan Ddeddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023, dim ond diwygiadau canlyniadol oedd angen eu gwneud i sicrhau bod y rheoliadau canlynol yn cydymffurfio â’r Ddeddf ac ychwanegu’r datganiad eu bod bellach yn rhan o’r cod ar gyfer yr amgylchedd hanesyddol.
Rheoliadau Henebion Cofrestredig (Adolygu Penderfyniadau Cofrestru) (Cymru) 2017
Mae’r rheoliadau hyn yn nodi’r sail ar gyfer adolygu penderfyniadau cofrestru ac amryw o faterion gweithdrefnol manwl.