Rydym ni’n defnyddio JavaScript i osod y rhan fwyaf o’n cwcis. Yn anffodus, nid yw JavaScript yn rhedeg ar eich porwr, felly ni allwch newid eich gosodiadau trwy ddefnyddio’r dudalen hon. I reoli eich gosodiadau cwcis trwy ddefnyddio’r dudalen hon, rhowch gynnig ar droi JavaScript ymlaen yn eich porwr.

Gwybodaeth am gwcis

Rydym wedi arbed rhai ffeiliau o’r enw cwcis i’ch dyfais. Mae’r cwcis hyn:

  • yn hanfodol i waith y safle
  • yn helpu gwella’n gwefan trwy gasglu gwybodaeth ac adrodd am sut rydych chi’n ei defnyddio

Hefyd, hoffem arbed rhai cwcis i helpu:

  • gwella ein gwefan trwy fesur y defnydd o’n gwefan
  • cofio eich gosodiadau
Newid gosodiadau cwcis

Rydych chi wedi derbyn yr holl gwcis ar gyfer y wefan hon. Gallwch newid eich dewisiadau ar gyfer cwcis unrhyw bryd.

Gadawodd teulu Vaughan Lys Tretŵr yn fuan ar ôl 1700. Ac felly y dechreuodd ei ddirywiad araf o dan gyfres o ffermwyr-denantiaid.    

Bu’r ystafelloedd a arferai groesawu arglwyddi a boneddigesau yn destun yr anfri eithaf – daethant yn gartref i foch. Yn wir, roedd Tretŵr mewn cyflwr ofnadwy pan gafodd ei brynu i’r genedl ym 1934.  

Parhaodd yr ymgais cadwraeth gwreiddiol am bedwar degawd hir, a llwyddodd i achub ffabrig yr adeiladau. Yn 2010, rhoddwyd bywyd newydd i’r tu mewn drwy waith adfer mawr pellach Cadw.    

Erbyn hyn, mae holl ystafelloedd yr adain orllewinol – o’r gegin, y llaethdy a’r pantri canoloesol i neuadd fawr Syr Roger Vaughan – wedi’u gosod fel y buasent ar eu hanterth yn y 1460au.    

Atgynyrchiadau modern yw pob celficyn a dodrefnyn, hyd yn oed y sosbenni a’r padellau yn y gegin. Pob un wedi’i wneud yn arbennig. Pob un yn seiliedig ar dystiolaeth ddilys o’r 15fed ganrif.   

O dan do pren godidog y neuadd fawr, mae uchel fwrdd Syr Roger wedi’i osod â’r llieiniau a’r llestri ceinaf. Cadwch lygad am y seld dderw drawiadol a chwpwrdd o liw gwyrdd y ddaear neu terre verte. Fe’i haddurnwyd â dyfais herodrol ryfedd teulu Vaughan – sef bachgen a neidr am ei wddf. 

Yn fwy trawiadol na dim yw’r lliain wedi’i beintio y tu ôl i’r uchel fwrdd. Mae’n cyfleu pedair golygfa o fywydau cyffrous teulu Vaughan, gan ddechrau â brwydr Agincourt ym 1415 a gorffen â gwarchae Castell Harlech ym 1468.

Nid teulu cyffredin mohono. Ond nid cartref cyffredin mo Tretŵr ychwaith. Y grŵp rhyfeddol hwn o adeiladau canoloesol yw un o’r darganfyddiadau mwyaf gwerthfawr yng Nghymru.