Drysau Agored - Amgueddfa Syr Henry Jones, Llangernyw

Mae Amgueddfa Syr Henry Jones yn bodoli er mwyn coffáu llwyddiannau Syr Henry Jones, a dehongli ei fywyd yng nghyd-destun cymuned Gymreig wledig yn y 19eg ganrif. Gwneir hyn trwy gasgliadau amgueddfa, arddangosfeydd a deunyddiau addysgol.

Fel y rhan fwyaf o blant eraill ar ddiwedd y 19eg ganrif, gadawodd Henry Jones yr ysgol yn ddeuddeg oed ac aeth i weithio. Ond, yn wahanol i eraill, cafodd Henry ei annog i astudio. Ac yntau’n gweithio gyda’i dad, crydd y pentref, yn ystod y dydd ac ‘yn gweithio gyda’m llyfrau... drwy’r oriau mân a than doriad gwawr,’ fe enillodd ysgoloriaeth i hyfforddi’n athro.
Ar ôl parhau â’i astudiaethau, yn y pen draw daeth yn Athro Athroniaeth Foesol ym Mhrifysgol Glasgow. Roedd Henry’n athronydd ac athro penigamp, ac fe wnaeth gweithdy’r crydd a bywyd yn ei bentref genedigol ddylanwadu’n fawr ar ei waith. Ni anghofiodd byth ei wreiddiau gwerinol a gweithiodd yn galed i wella’r gyfundrefn addysg yng Nghymru. Yn 1912 cafodd ei urddo’n farchog ac yn 1922 fe’i gwnaed yn Gydymaith Anrhydedd.
Derbyniodd fedal Cymdeithas y Cymmrodorion am ei wasanaeth i Gymru hefyd. Yn dilyn marwolaeth Henry yn 1922 fe sefydlwyd cronfa goffa ac yn 1934 cafodd cartref ei blentyndod, Y Cwm, ei agor fel amgueddfa. Gallwch ymweld o hyd â gweithdy’r crydd a’r gegin a’r ystafell wely fechan lle’r oedd Henry a’i deulu’n byw ac yn gweithio. Ond gallwch hefyd ddysgu mwy am y capel, yr ysgol a bywyd mewn ‘pentref ucheldirol pellennig – y math o gartref y tarddodd y rhan fwyaf o’r hyn sydd orau yng Nghymru ohono’. 

Dim angen archebu.

Cyfeiriad: Amgueddfa Syr Henry Jones, Y Cwm, Llangernyw, Abergele, Conwy, LL22 8PR.

Cyfarwyddiadau - Mae Amgueddfa Syr Henry Jones wedi'i lleoli yng nghanol pentref Llangernyw ar yr A548 rhwng Abergele a Llanrwst. Fe’ch cynghorir i gyrraedd mewn car neu ar fws gan fod y daith yn cymryd tua 15 munud mewn cerbyd o Lanrwst ac 20 munud o Abergele ar ffyrdd heb balmentydd ar gyfer cerddwyr. 
Mae bws (gwasanaeth rhif 43) sy'n teithio o Belgrano i Langernyw, ddwywaith y dydd, bob dydd ac eithrio ar ddydd Sul. Mae'r arhosfan bws lai na 100m o'r amgueddfa.