Drysau Agored - Eglwys Sant Pedr, Niwbwrch

Byddai'r eglwys gyntaf ar y safle, a adeiladwyd ychydig ar ôl 500 OC, wedi'i gwneud o fwd a phlethwaith ac fe'i gelwid yn Llananno. Adeiladwyd yr eglwys gyntaf i gael ei hadeiladu o gerrig yn yr 11eg neu'r 12fed ganrif ac fe'i cysegrwyd i'r Santes Fair. Mae'n debyg i'r eglwys gael ei hailgysegru i Sant Pedr gan un o'r Tywysogion Cymreig a fyddai wedi bod yn aros yn Llys Rhosyr gerllaw yn dilyn concwest Gwynedd gan Edward 1. Yna gelwid y plwyf yn Llanbedr Rhosfair.

Mae’n eglwys restredig Gradd II *, mae llawer o'r eglwys yn deillio o’r cyfnod cynnar yn y 14eg ganrif. Fodd bynnag, estynnwyd corff yr eglwys tua'r gorllewin gyda chyntedd deheuol newydd a chlochdy dwbl ar ddiwedd y 15fed ganrif. Mae'r eglwys yn cynnwys bedyddfaen o'r 12fed ganrif a chofebion i ddau offeiriad o'r 14eg ganrif. Dywedir mai'r eglwys hon yw'r hiraf yn Ynys Môn. Gosodwyd y gwydr lliw trawiadol yn y gangell ar ddiwedd y 19eg ganrif fel anrheg gan yr Arglwydd Stanley o Benrhos (Caergybi) ac Alderley. Mae'n werth nodi bod llawer o'r gwydr hwn yn dangos dylanwad y Mooriaid oherwydd iddo droi at ffydd Islam.

Cyfeiriad - Eglwys San Pedr, Niwbwrch, Ynys Môn, LL61 6SG. SH 420655  

Mae'r eglwys wedi'i lleoli tua un rhan o dair o filltir i'r de-orllewin o groesffordd y pentref, ar lôn fach sy'n arwain at draeth Niwbwrch.

Mae mynediad i gadeiriau olwyn ar gael.

Bydd yr Eglwys ar agor a dan ofal stiward ddydd Sadwrn 28 Medi rhwng 10am a 4pm. Bydd cwis syml ar gael yn cysylltu pob un o'r chwe Eglwys yn Ardal Weinidogaeth Bro Dwynwen.

Bydd y chwe eglwys hyn sy'n rhan o Ardal Weinidogaeth Bro Dwynwen, De  Orllewin Ynys Môn, i gyd ar agor ar yr un diwrnod. Yn gyffredinol dim ond yn ystod amseroedd gwasanaeth y maen nhw ar agor.

Mae bws cyhoeddus sy'n dilyn y daith - rhif. 42 neu 42A, Bysus  Gwynfor, Bangor i Llangefni. Gellir cyrraedd Llanidan a Llangeinwen ar y daith hon (gofynnwch i'r gyrrwr stopio wrth yr eglwys) ond, ar gyfer Llanfairpwll, Llanedwen, Llanfair yn y Cwmwd a Niwbwrch, mae'n daith gweddol hir ar droed o'r A4080.