Rydym ni’n defnyddio JavaScript i osod y rhan fwyaf o’n cwcis. Yn anffodus, nid yw JavaScript yn rhedeg ar eich porwr, felly ni allwch newid eich gosodiadau trwy ddefnyddio’r dudalen hon. I reoli eich gosodiadau cwcis trwy ddefnyddio’r dudalen hon, rhowch gynnig ar droi JavaScript ymlaen yn eich porwr.

Gwybodaeth am gwcis

Rydym wedi arbed rhai ffeiliau o’r enw cwcis i’ch dyfais. Mae’r cwcis hyn:

  • yn hanfodol i waith y safle
  • yn helpu gwella’n gwefan trwy gasglu gwybodaeth ac adrodd am sut rydych chi’n ei defnyddio

Hefyd, hoffem arbed rhai cwcis i helpu:

  • gwella ein gwefan trwy fesur y defnydd o’n gwefan
  • cofio eich gosodiadau
Newid gosodiadau cwcis

Rydych chi wedi derbyn yr holl gwcis ar gyfer y wefan hon. Gallwch newid eich dewisiadau ar gyfer cwcis unrhyw bryd.

Nid dim ond cerrig llonydd Cricieth sy’n adrodd wrthym am fywyd yn y gaer ganoloesol ysblennydd hon.

Mae gennym hefyd farddoniaeth.

Ysgrifennwyd y gerdd fwyaf adnabyddus am Cricieth yn y 14eg ganrif gan y bardd Cymraeg Iolo Goch. Mae'n dathlu’r ‘garreg rudd ar gwr grofft’  a llys soffistigedig Syr Hywel y Fwyall.

Cafodd Syr Hywel ei urddo’n farchog yn sgil ei ddewrder yn y Rhyfel Can Mlynedd, ac ef oedd un o'r Cymry cyntaf i gael ei benodi’n gwnstabl ar gastell yng ngogledd Cymru.

Ymddengys bod Iolo Goch wrth ei fodd bod Cricieth yn ôl yn nwylo Cymru o'r diwedd. Mae'n portreadu Syr Hywel a'i wraig yn ei gwregys aur yn estyn lletygarwch tra bod morynion hardd yn gwau sidan llachar yn y neuadd fawr.

Bu Syr Hywel yn gwnstabl y castell am dros 20 mlynedd hyd ei farwolaeth yn 1381 – cyfnod y cofir yn hir amdano fel oes aur Criccieth. Ond nodwyd ei ddirywiad hefyd mewn barddoniaeth.

Yn dilyn ymosodiad gan Owain Glyndŵr, mae'r bardd Owain Waed Da yn ysgrifennu bod y ‘creigiog fain caregog fur 'wedi syrthio a’r castell bellach yn ddiwerth.

Ganrif yn ddiweddarach, yn ôl bardd lleol arall, mae Cricieth yn cael ei gorfodi i ymbil ar drigolion Harlech i ddarparu pâr o sanau. Mae'r castell mor adfeiliedig fel na all ei garchar – cadarn ar un adeg – bellach ddal ‘dynion creulon’.

Roedd ‘caer fawrdeg acw ar fordir' – castell Cricieth, a fawrygwyd gan Iolo Goch wedi mynd am byth. Ond mae mwy na digon o’r mawredd yn parhau. Y castell hwn, a adeiladwyd gyntaf bron i 800 mlynedd yn ôl, yw un o'r adfeilion mwyaf ysblennydd yng Nghymru.