Abaty Talyllychau
Sgerbwd o olion anheddiad crefyddol unigryw
Sylfaenwyd Talyllychau yn y 1180au gan Rhys ap Gruffydd (‘Arglwydd Rhys’, llywodraethwr brodorol teyrnas Deheubarth de Cymru) i fynachod yr urdd Bremonstratensaidd. Hwn oedd yr abaty cyntaf a’r unig abaty yng Nghymru i’r mynachod Premonstratensaidd, a oedd hefyd yn cael eu galw’n ‘Ganonau Gwynion’ oherwydd lliw eu habid.
Tŵr yr eglwys, sy’n sefyll bron i’w lawn uchder, yw’r nodwedd fwyaf trawiadol ar adfail yr abaty, na fwynhaodd byth gyfoeth a llwyddiant yr aneddiadau crefyddol Sistersaidd – a oedd yn eithaf helaeth ledled Cymru – a’i hysbrydolodd. Yn sgil diffyg cyllid, ni chwblhawyd yr eglwys erioed, er bod amlinelliad ei sylfeini’n arwydd o raddfa ac uchelgais ei dyluniad. Saif yr adfeilion mewn safle delfrydol wrth ymyl dau lyn Talyllychau.
Amseroedd agor a phrisiau
Amseroedd agor
| 1st Ebrill - 31st Mawrth | Ar agor drwy’r flwyddyn |
|---|---|
|
Ar agor drwy’r flwyddyn yng ngolau dydd |
|
Gwybodaeth i ymwelwyr
Croeso i gŵn
Mae croeso i gŵn ar dennyn gael mynediad i lefelau llawr gwaelod y safle.
Maes parcio
Mae 2 le parcio, 2 fetr i ffwrdd ond nid oes lleoedd parcio i bobl anabl.
Anhawster cerdded
Tirwedd: Lefel 2 – Hawdd
Polisi dronau
Darllenwch ein polisi dronau am y wybodaeth ddiweddaraf am hedfan yn henebion Cadw: darllenwch y canllawiau
Dim ysmygu
Ni chaniateir ysmygu.
Iechyd a Diogelwch
Rhaid bod yn ofalus a chymryd sylw wrth ymweld â'r heneb hon. Bydd yn agored i'r elfennau naturiol yn rheolaidd a gall fod yn llithrig neu'n fwdlyd o dan draed.
Rhaid i chi ystyried pa esgidiau sy’n addas ar gyfer y tymor a'r math o heneb cyn eich ymweliad. Dim ond yn ystod yr oriau agor penodol y gallwch fynd yno, mae'r rhain wedi'u dewis ar gyfer eich diogelwch h.y. lefel briodol o olau.
Mae llawer o'n henebion mewn lleoliadau uchel, felly rhaid rhoi sylw hefyd i'r ardaloedd cyfagos, y cloddiau a’r ffosydd wrth ymweld.
Mae rheiliau gwarchod wedi'u gosod i atal mynediad i unrhyw rannau o'r safle yr ydym wedi barnu eu bod yn beryglus neu i atal pobl rhag disgyn mewn mannau penodol. Peidiwch â dringo dros unrhyw reiliau ac ati sydd wedi’u gosod, na dringo drwyddynt.
Dylid defnyddio unrhyw ganllaw sydd yno i'ch helpu i ddringo a dod lawr y grisiau hanesyddol yn ddiogel, gan y gall y rhain fod yn anwastad ac o wahanol uchder.
Fel gyda phob heneb hynafol mae perygl bob amser i gerrig ddod yn rhydd mewn tywydd gwael. Fodd bynnag, rydym yn rheoli hyn trwy fonitro trylwyr.
Gall dringo arwain at anaf difrifol.
Mae yna nifer o blanhigion a blodau gwyllt, ac er bod y rhain yn beillwyr gwych gallant fod yn wenwynig i ymwelwyr ac anifeiliaid; rydym yn eich cynghori'n gryf i beidio â chyffwrdd na chaniatáu i gŵn fwyta unrhyw lystyfiant.
Efallai y bydd mynediad yn cael ei rannu neu bod tir fferm cyfagos a allai gynnwys gwartheg pori neu anifeiliaid fferm.
Gwyliwch ein ffilm iechyd a diogelwch cyn ymweld â safleoedd Cadw.
Iechyd a Diogelwch / Health and Safety
Rhowch wybod am unrhyw ymddygiad gwrthgymdeithasol fel dringo, graffiti ac ati i CadwAccidentsReports@llyw.cymru
Mae’r arwyddion canlynol i’w gweld o amgylch y safle mewn ardaloedd risg allweddol, cymerwch sylw ohonynt lle bo’n briodol.
Wyneb llithrig neu anwastad
Cwymp sydyn
Cerrig yn disgyn
Cyfarwyddiadau
Google Mapwhat3words: ///cestyll.oedd.gwyddor
Faint a fynnid o ymweliadau â gorffennol Cymru
Ymunwch â Cadw am gyn lleied â £2.00 y mis a chael faint a fynnid o ymweliadau â thros 100 o safleoedd hanesyddol
Mwynhewch holl fanteision bod yn aelod o Cadw
- 10% oddi ar siopau Cadw
- 50% oddi ar bris mynediad i safleoedd Treftadaeth Lloegr a’r Alban Hanesyddol
- Mynediad AM DDIM i English Heritage a Historic Scotland wrth adnewyddu
- Mynediad AM DDIM i eiddo Manx National Heritage
- Pecyn Aelodaeth AM DDIM yn cynnwys sticer car a map lliw llawn