Castell Cas-wis

Hysbysiad ymwelwyr

Wrth ymweld â'r castell, byddwch yn ymwybodol y gallai da byw fod yn y cae cyfagos, yn enwedig yn ystod y gwanwyn a'r haf.

Cadwch anifeiliaid anwes ar dennyn a mwynhewch y daith gerdded o bellter diogel; peidiwch ag agosáu at unrhyw anifeiliaid ar hyd y ffordd.

Tomen a beili mewn cyflwr da, ac iddynt hanes cythryblus

Yn ôl pob tebyg, adeiladwyd Cas-wis gan gyfaneddwr Ffleminaidd cynnar o’r enw anarferol Wizo, ac erbyn hyn hwn yw un o’r cestyll tomen a beili gorau o ran cyflwr yng Nghymru (bryn bach yw tomen, ag amddiffynfeydd fel arfer, wedi’i amgylchynu gan ardal agored, neu feili, y tu mewn i wal allanol).

Yn ymddangos yn gyntaf mewn dogfennau ym 1147 pan ymosododd y Cymry arno, cafodd Castell Cas-wis fywyd byr ond llawn cyffro. Ymosododd y Cymry eto ym 1193, y tro hwn dan arweiniad Hywel Sais (mab Arglwydd Rhys, llywodraethwr y rhan hon o Gymru), cyn i’r tywysog brodorol Llywelyn ap Iorwerth (Llywelyn Fawr) orffen y gwaith a’i ddinistrio ym 1220.

Mae olion y gorthwr gwag o garreg – ychwanegiad diweddarach at y domen – yn dal i sefyll hyd at 13 troedfedd/4m o uchder mewn mannau, yn ddi-dor i raddau helaeth heblaw am ddarn i’r gogledd a chwalwyd efallai yn ystod ymosodiad Llywelyn.

Amseroedd agor a phrisiau

Amseroedd agor

1st Ebrill - 31st Mawrth	10am–4pm

Gwybodaeth i ymwelwyr

Anhawster cerdded

Tirwedd: Lefel 3 — Cymedrol

Polisi dronau

Darllenwch ein polisi dronau am y wybodaeth ddiweddaraf am hedfan yn henebion Cadw: darllenwch y canllawiau

Dim ysmygu

Ni chaniateir ysmygu.

Iechyd a Diogelwch

Mae gwartheg cyfagos yn aml yn crwydro yn rhydd o amgylch Castell Cas-wis, a gallai hyn achosi anawsterau wrth geisio cerdded drwy'r safle, yn enwedig wrth y fynedfa.

Mae’r draenio’n wael yn nhiroedd y castell, gan olygu bod y llwybr mynediad yn gorsiog mewn mannau. Gall hyn ddatblygu i fod yn brofiad mwdlyd os ydych yn ymweld mewn tywydd gwlyb.

Cymerwch eich amser a chanfod eich ffordd yn ddiogel drwodd i'r castell.

Gan mai castell mwnt a beili ydyw, rhaid cerdded sawl gris cyn i chi gyrraedd y castell.

Mae rheilen law wedi'i darparu i chi, a dylech aros i unrhyw un sy'n dringo i fyny cyn i chi ddechrau mynd i lawr.

Fel gyda phob heneb hynafol mae perygl bob amser i gerrig ddod yn rhydd mewn tywydd gwael. Fodd bynnag, rydym yn rheoli hyn trwy fonitro trylwyr.

Gall dringo arwain at anaf difrifol.

Mae yna nifer o blanhigion a blodau gwyllt, ac er bod y rhain yn beillwyr gwych gallant fod yn wenwynig i ymwelwyr ac anifeiliaid; rydym yn eich cynghori'n gryf i beidio â chyffwrdd na chaniatáu i gŵn fwyta unrhyw lystyfiant.

Gwyliwch ein ffilm iechyd a diogelwch cyn ymweld â safleoedd Cadw.

Iechyd a Diogelwch / Health and Safety

Rhowch wybod am unrhyw ymddygiad gwrthgymdeithasol fel dringo, graffiti ac ati i CadwAccidentsReports@llyw.cymru

Mae’r arwyddion canlynol i’w gweld o amgylch y safle mewn ardaloedd risg allweddol, cymerwch sylw ohonynt lle bo’n briodol.