Tŷ Canoloesol Penarth Fawr

Annedd carreg prin ag ategion pren trawiadol

Ceir digonedd o gestyll canoloesol yma yng Nghymru, ond peth prin yw adeiladau fel Penarth Fawr. Mae’r tŷ hwn, sydd mewn cyflwr eithriadol o dda, yn rhoi cipolwg prin ar fywyd bonedd y Cymry yn ystod y 15fed ganrif. Er bod llawer o dai pren cyffredin yr oes wedi hen fynd, mae Penarth Fawr, oherwydd ei adeiladwaith carreg cadarn, wedi goroesi bron heb newid o gwbl ers canrifoedd.

Yng nghanol y tŷ mae ei neuadd fawr, a fyddai’n cael ei gwresogi’n wreiddiol gan yr aelwyd ganolog, a mwg yn dianc o awyrell yn y to. Nodwedd fwyaf trawiadol Penarth Fawr yw’r system drawstiau fewnol goeth sy’n ei gynnal, sef rhwydwaith aruthrol o drawstiau coed cerfiedig yn codi o’r llawr i’r nenfwd, a’r rheini mewn cyflwr ardderchog er eu hoedran mawr.